Włoskie winiarstwo ma kilusetletnią tradycję, jednakże w przeszłości włoskie wina zazwyczaj znajdowały swoich nabywców na rynku lokalnym. Dopiero stworzenie solidnych przepisów i własnej kwalifikacji win ułatwiło dotarcie win z włoskich winnic na światowy rynek winiarski. Obecnie Włochy są największym producentem wina na świecie, wyprzedzili nawet Francję.
Poniżej kategorie włoskich win w kolejności od najniższej do najwyższej:
VDT Vino da Tavola
Wino stołowe (vino da tavola) można kupić w każdym sklepie z alkoholem, powszechnie dostętpne. Vino da tavola nie musi spełniać żadnych kryteriów związanych z pochodzeniem winogron, doborem ich odmian, technologią produkcji i innymi parametrami. Wino ma być wytworem naturalnego procesu fermentacji winogron i zawierać odpowiednią ilość alkoholu. Nie oznacza to jednak, że zawsze są to wina niskiej jakości. Bywają też wina stołowe z wyższej półki i bardzo drogie.
IGT Indicazione Geografica Tipica
Dla tych win najistotniejsze jest pochodzenie z określonego regionu. Zatem wina IGT są oznaczane na etykiecie regionem pochodzenia i, opcjonalnie odmianą winogron. Przepisy dopuszczają, że nie więcej niż 15% winogron może pochodzić z innego regionu niż wskazany, a wino może być sprzedawane w zbiornikach i butelkowane poza regionem. To kategoria tzw. „Superwin” należą do niej m.in. toskańskie wina stołowe, jak legendarna Sassicaia (jedno z najdroższych włoskich), a także wina z Piemontu i Veneto. Obecnie poza wymienioną „wielką trójką” z wielu innych regionów.
DOC Denominazione di Origine Controllata
To wyższa kategoria, we Włoszech jest wyróżnionych 250 regionów DOC. Szczegółowe przepisy określają obszar, z którego mogą pochodzić winogrona, dozwolone szczepy winogron, dozwolone metody upraw, czy wymagania dotyczące dojrzewania wina. Strasznie dużo przepisów, ale jeśli chce się utrzymać DOC dla swoich win jest to niezbędne.
DOCG Denominazione di Origine Controllata e Garantita
To najwyższa kategoria. Aby mieć taką etykietke na winie producenci nie tylko muszą spełniać wszelkie warunki określone w przepisach dla win o klasyfikacji DOC, ale dodatkowo wina takie muszą być poddane wnikliwej analizie i komisyjnej degustacji.
Oczywiście kwalifikacja do określonej kategorii jest gwarancją jakości. Ale trzeba też wziąć pod uwagę, że restrykcyjne przepisy zniechęcają niektórych producentów do ubiegania się o wyższą klasyfikacje DOC czy DOCG, dlatego też zdarzają się wina stołowe – czyli teoretycznie najsłabsze o jakości dorównującej winom z najwyższej półki. Nie bądźmy więc zaskoczeni wysoką cenę zwykłego wina stołowego, bądź win z kolejnej niższej kategorii IGT. Często to prawdziwe perełki – doceniane przez najbardziej wymagających degustatorów.